Vilagarcía
[Ao igual que en Autorretratos" comezo por unha descrición desta "santa vila" xa publicada, e pouco a pouco, tentarei dar máis visións do lugar onde paso os meus días-tardes-noites.]
A MEMORIA DE VILAGARCÍA (Libro de fotos-postais ao que tiven a honra de poñerlle texto). Eds. Xerais, 2003
VILAGARCÍA É O QUE É E O QUE DEIXOU DE SER. OS CAMIÑOS QUE LLE
PERTENCEN, OS QUE A ATRAVESAN, OS QUE PERCORRE AFANOSA ARREDOR DE SI PARA LOGO
VOLVER CANSA Á CASA. É A ENCRUCILLADA NO TEMPO E NO ESPACIO.
Teñen os fogares dos humanos
ventás polas que poden ver o mundo. Son un dos que olla pola ventá, e o meu
mundo, Vilagarcía, é plano, como todos soubemos sempre aquí. Hai disparidade de criterios sobre se
esa planicie afecta aos nosos corazóns e mentes. Sexa como sexa, amo tanto a
esta terra que me vive e que me mata, que pasearei con vós por ela se me
botades unha man cando me canse.
O noso río: Río do Con, simulacro
a escala dun río señorial. Tempos en que as súas ribeiras eran casas vellas de
madeira que lembraban aventuras no Misisipí de Tom Sawyer. Agora, rodeado de
pantasmas do pasado que se senten e de modernidades de ferro e cemento que se
vén. Camiñando a carón do río, atopamos o parque da Xunqueira e ao fondo,
omnipresente, o convento de Vista Alegre. Pedra. Calma. Agora estás na lonxa,
no mercado dos martes. Actividade e atafego, a vila transformada. Só por isto,
xa valería a pena o paseo. Chegamos ao Castro. Un vestixio auténtico no corazón
da vila. Antigas vivendas cheas de historias que pronto cederán ao tempo e aos
cartos. A Igrexa de Santa Eulalia. Recollidiña e moi doce, coa linda e inxusta
lápida dos mortos do único bando. Pantasmas. E fronte á igrexa, o xardín, onde
xubilados lembran cousas que eu xa perdín, onde había peixes na redonda fonte
de auga transparente, agora só moedas, desexos. O edificio do concello segue
fiel ao pasado. O reloxo con agullas enormes, sempre no seu tempo. E os dous
leóns na entrada poñendo mala cara polas trasnadas que fan os nenos nos xardíns
de Ravella; xeracións que alí aprenderon e aprenden que sangrar xogando pode
ser unha ledicia.
Sinto preto o alento. O que fai
que, cando volto no tren dende Santiago, á altura da Catoira do meu pai, a miña
cara estea sempre estampada contra o cristal: O MAR.
Atravesando as rúas da Baldosa
(centro de reunión, viños compartidos, pasarela) comezamos a pisar terra mariña. Todo é recheo. Teima:
comerlle terreo ao mar. Condena: rematar vivindo de costas a el. Quero crer que
aquí é imposible. Porque o mar enche os ollos e dá vida por dentro. E por fóra.
Na rúa que conduce ao peirao deportivo, a fermosura do azul de fondo cobre a
cara crúa do mundo: a un lado, os bos barcos e iates de recreo, ao outro, as
gameliñas, as inevitables lanchas de vixilancia, e algunha planeadora sospeitosa.
Camiño das praias, vetustas casas cheas de enredadeiras,
exemplares moribundos dunha especie en extinción. E aquí están: praias da
Concha e Compostela. Emparelladas por un areal inmenso feito polo artificio. A
modiño, regresamos polo aquelado paseo marítimo que tenta reconciliar á vila co
seu amante salgado.
O porto comercial, que ía ser super-puerto.
Os guindastres impresionantes, que
miran dende alá arriba, xigantes contra os que arremetería calquera don
Quixote.
E aproveitas para fitar o
esplendor perdido da Casa do Lago. Nesa perda está a súa maxia. Pola noite, é
coma un corvo negro saído das mans de Poe. Polo día un cre escoitar alí a 5ª de
Mahler e Morte en Venecia, na vila.
Tamén gozar e respirar no que é e
non é Vilagarcía. Lugares que aínda pertencendo ao concello, teñen vida propia,
espírito propio.
Como Carril, con ese breve faro,
onde se te deixas levar, es devorado
pola esencia da ría. Feble fronteira co mar que é a varanda de pedras na
beirarrúa, antes illados bloques, polos que, nun soño repetido caía naquelas
augas e tocaba coas mans os viveiros cheos de ameixas. E non é un soño, ¿ou
si?: Cortegada. Illa fermosa, tesouro. Pisámola, astronautas sen Apolo, robinsóns de andar por casa, e atopamos
a marabilla da natureza salvaxe e única. Os cheiros, as cores, os mantos polos
que os teus pés semellan flotar. O paraíso a uns metros-anos luz do mundo
coñecido.
E Vilaxoán. Con recunchos polos
que se perder, cheos de gaivotas que agardan o peixe. Vila mariñeira, vida mariñeira.
Monte Xiabre, duro e nobre, cheo de
pistas e terra encarnada. Monte Lobeira, onde están as supostas covas de Dona
Urraca. Aventuras garantidas. As minas do rei Salomón. O pasadizo ata o
convento de Vista Alegre. Segredos agochados.
E o fantástico desta encrucillada
chamada Vilagarcía, é o que ten arredor sen ser xa dela. Cara a un lado: estás
en Vilanova, co seu Terrón pegado ao mar, e as súas suaves praias, coma As
Sinas; cruzas a ponte que non existía: A Arousa. A Illa da nosa Ría. Beleza que
por sempre perdure. Adorada. Inexplicable.
Cara a outro lado: estás en
Caldas de Reis, co seu pasado a lombos en cada pedra, ese río fresco e un dos
arboredos máis engaiolantes que coñezo.
Anoitece. Entras por Rubiáns. O
pazo da Condesa vixiando en silencio. A avenida das Carolinas chea de luces,
coma unha pista de aterraxe que indica o camiño seguro de volta a casa. Cansos,
co corazón e o cerebro debuxando sorrisos, sentimentos rítmicos e crebados, que
demostran que a posible planicie dalgunhas mentes da encrucillada, non é, para
nada, debida á inmensa beleza que nos arrola.
(La
Voz de Galicia: 28/9/97)
 |
